WoW mag misschien dé hype zijn op Troublemakers, het is een game die me helemaal niet bezig houdt. Nee, in mijn kamer is het momenteel toch echt het voetbal-genre dat hoogtijdagen viert en deze verslaving herinnerde mij aan een nog niet geheel uitgemaakte strijd; wie is nou de definitieve Cup-winaar, Fifa 2005 of Pro Evolution Soccer 4?
De discussie over welke van de twee games nou de beste footie is, is hier op de site al vaker gevoerd. Deze discussie was een half jaar terug, toen beide games net uitkwamen, natuurlijk veel actueler, maar omdat op dat tijdstip nog niemand de tijd heeft gehad om zich in beide games te verdiepen, was de discussie hierdoor ook veel oppervlakkiger. Veel verder dan wat geroep van fanboys van beide kampen kwam het niet en een genuanceerde reactie was vaak dan ook ver te zoeken.
Afgelopen half jaar heb ik me echter verdiept in beide footies en na honderden uren balletjes trappen ben ik tot een oordeel gekomen dat hieronder in een metaforisch potje voetbal geveld zal worden. Ik presenteer u, op de vooravond van de finale van de Champions League, een echte finale in digitaal voetballand; een potje Fifa 2005 vs Pro Evo 4; EA vs Konami oftwel Canada vs Japan; hieronder een live verslag van een bijzondere wedstrijd…
Voorbeschouwing
Zoals de meesten van jullie weten hebben beide teams hebben een betrekkelijk lange voetbalgeschiedenis waarop ze terug kunnen kijken. Fifa ontstond in 1993 met ‘Fifa International Soccer’ voor de Sega Genesis. Pro Evolution Soccer ontstond in ‘1995 met ‘International Superstar Soccer’ voor de SNES. Hoewel Fifa met EA een spreekwoordelijke Abramovich achter de schermen heeft zitten, heeft men dat in het verleden niet altijd af te kunnen lezen aan Fifa’s spelstrategie: de Canadezen hebben jarenlang vastgehouden aan de toverformule ‘never change a winning team’ en dat kan van de Russische olie-sjeik nou niet bepaald gezegd worden…
De afgelopen twee jaren heeft EA echter twee grote aankopen gedaan, die in de media breed zijn uitgemeten; in 2004 de ‘Off the ball-control’ en in 2005 het ‘First touch’ systeem. De ‘Off the ball control’ is een soort van Winston Bogarde aankoop gebleken en mocht al snel plaatsnemen op de bank, terwijl het ‘First touch’ systeem echt een nieuwe aanwinst is gebleken die het spel op een beduidend hoger niveau heeft gebracht.
Voor beide teams is dit nou niet bepaald een thuiswedstrijd. Het professionele voetbal speelt zich natuurlijk af in Europa en dat ligt natuurlijk voor zowel de Canadezen als de Japanners nou niet bepaald in de achtertuin. Eigenlijk is het een beetje jammer dat wij voetbalgekke Europeanen ons op digitaal gebied door Jappen & Yanks laten voorschrijven hoe het spelletje gespeeld dient te worden, maar dat is nou eenmaal zo…
Time for Kickoff!
1ste Helft: Vorm
1e tot 6e minuut van de wedstrijd… presentatie
Wanneer men beide spellen naast elkaar op gang ziet komen, valt een ding meteen op: de presentatie is bij Fifa negen keer mooier dan bij Pro Evo. Fifa bestaat uit mooie, strakke overzichtelijke menu’tjes en dat kan van Pro Evo nou niet bepaald gezegd worden. Alles oogt bij Pro Evo een beetje sober en het is niet allemaal even overzichtelijk. De kleuren in Pro Evo zien er een beetje uit alsof ze 25x gewassen zijn met een slecht wasmiddel; binnen vijf minuten schieten de Canadezen 1-0.
6e tot 20e minuut… graphics
Wanneer men zijn eerste wedstrijd speelt, aanschouwt men natuurlijk eerst de grafische pracht. Weer wordt Pro Evo door Fifa overrompeld. De models van de spelers zijn bij Fifa mooier vormgegeven en van meer spelers zijn de gezichten real –life nagemaakt. Bij Pro Evo zijn bovendien alle gezichten nog steeds 2- Dimensionale plaatjes die slechts 3D lijken en dat valt me toch wat tegen. Dit lijkt een ware slachtpartij te worden, de Japanners lijken makke lammetjes, de Canadezen schieten eenvoudig de 2 – 0 binnen.
21e tot 35e minuut… sound
Nu de grafische prestaties beoordeeld zijn, laten we ons tweede zintuig los op de actie in de wedstrijd; het gehoor. EA heeft het commentaar wederom laten inspreken door de bekende BBC –commentator John Watson en zijn sidekick, de Schotse ex- international Ally McCoist. Konami heeft gekozen voor Trevor Brooking en Peter Brackly. Nu ben ik intussen een beetje uitgekeken op het commentaar van Watson en z’n holmaat McCoist, maar met die suffe lullen die commentatoren spelen in PE4, maken zij korte metten. De tekst van Brooking en Brackly uit PE4 is zeer beperkt en ze spreken het weinig levendig uit. Watson onthoudt zich in Fifa van de gepeperde uitspraken die hij in werkelijkheid wel eens doet ( als verslaggever zei Watson eens tegen zijn mede-commentator, in de veronderstelling dat zijn microfoon uit stond, iets in de zin van ‘Wat is die Desailly toch een luie kut-neger’, een actie die hem bijna zijn baan gekost heeft ) en het commentaar van Watson & Co verandert danwel niet veel elk jaar, toch klinkt het nog steeds erg energiek en draagt het goed bij aan de sfeer in de game.
Fifa 2005 is wederom voorzien van een prachtige soundtrack. Hoewel de namen van de meeste artiesten mij weinig zeggen, weten ze mij zeker te overtuigen. PE4 heeft geen soundtrack en de muziek komt niet verder dan een paar typische game – deuntjes.
De overige geluiden in de game vind ik bij Fifa ook beter. Misschien dat ik gek word en dat ik door het vele Fifa spelen hallucinaties begin te krijgen, maar als ik met Ajax tegen PSV speel dan hoor ik het publiek toch echt roepen: ‘boeren, boeren, boeren….’. Watson en McCoist spelen met een mooi 1-2 ‘tje de Japanse verdediging uit en brengen de Canadezen op een 3 – 0 voorsprong…
36e tot en met 45e minuut… licenties
Wederom biedt Fifa je veel competities aan die allemaal volledig gelicenseerd zijn en dit komt de sfeer in de game zeker ten goede. Het enige team uit het gehele spel dat niet gelicenseerd is, is het Nederlands Elftal en dat hebben we te danken aan onze eigen KNVB. Al jaren lopen de onderhandelingen tussen de KNVB en EA spaak, omdat de KNVB als enige voetbalbond te veel geld wil hebben voor deze licentie. Dit kan echter niet verhinderen dat Fifa 2005 het meest complete voetbalspel is dat ik ooit gezien heb: ‘EA Sports, it’s in the game’, ik hoor het Van der Vaart nog zeggen.
PE4 heeft een aantal landencompetities gelicenseerd en andere weer niet. De Nederlandse, Spaanse en Italiaanse competities zijn volledig gelicenseerd, de Engelse, Duitse en Franse competities echter slechts deels. Van deze laatste zijn wel de spelersnamen correct, maar de namen van de clubteams niet, zo heet Chelsea bijvoorbeeld ‘West Londen Blue’ en Bayern Müchen ‘Rekordmeister’. De landenteams zijn ook deels gelicenceerd. Hoewel de Japanse verdediging veel weerstand biedt, koppen de Canadezen de 4 – 0 binnen.
Rust
Wat betreft de ‘vorm’ worden de Japanners zeker overrompeld, maar dat was de verwachten. Het is gewoon goed merkbaar dat het budget voor Fifa 2005 groter is dan dat van Konami voor PE4. De huidige score van 4-0 kan ook wel getypeerd worden als $ – 0. Kan PE4 in de tweede helft nog genoeg kansen creeren om de score gelijk te trekken?
2de Helft: Talent
46e tot 56e minuut… bediening
De indeling van de toetsen is in beide games iets anders, maar de mogelijkheden die men met zijn speler heeft, zijn ongeveer dezelfde. Bij Fifa kan men met de rechter knuppel (Xbox) een aantal trucjes uithalen, die het passeren van een mannetje wat makkelijker maken. De indeling van de toetsen kan bij beide games veranderd worden en in beide games is de bediening zeer duidelijk; zowel Fifa als PE4 weet het publiek te amuseren met mooi spel, beide weten echter niet te scoren.
56e tot 65e minuut… het speeltempo
In Fifa 2005 ligt het speeltempo een stuk lager dan in zijn voorganger 2004. Ook in PE4 is het speeltempo vertraagd ten opzichte van PE3. PE4 speelt echter nog steeds een stuk sneller dan Fifa 2005. Hoewel Fifa een wat realistischer spelbeeld weergeeft door middel van het lagere tempo, geef ik de voorkeur aan het snelle combinatievoetbal van PE4. Voor het eerst in de wedstrijd wordt Japan echt gevaarlijk; de Japanse spits passeert de Canadese verdediging op snelheid en weet de eerste treffer voor Japan binnen te slepen: 4 – 1.
66e tot 75e minuut… souplesse
De gameplay voelt bij Fifa 2005 en PE4 heel anders aan. De spelers van Fifa 2005 reageren een stuk soepeler dan die in zijn voorganger Fifa 2004. In 2005 kan men weer mannetjes passeren, dit was in 2004 absoluut onmogelijk. Ook het systeem van steekpasses is duidelijk verbeterd, waardoor men echt mooie acties kan creëren. Het first touch systeem waardoor men de bal bij aanname kan controleren is ook een echte vooruitgang. Toch kan Fifa 2005 qua souplesse niet tippen aan PE4. In PE4 passeert men mannetjes veel meer op gevoel, reageren de spelers soepeler en heeft men het gevoel dat men met de bal veel meer kanten op kan. Ook PE4 heeft feitelijk een first touch –systeem en heeft het eigenlijk altijd al gehad. Het verschil is slechts dat zij het nooit een naam gegeven hebben om er vervolgens een marketing-bom van te maken.
Naast het feit dat de spelers soepeler reageren, is ook het spelbeeld soepeler. Bij Fifa 2005 lijkt het voetbal statischer, houteriger en heb je teveel het idee dat men voortdurend standaardsituaties uitspeelt. Bij PE4 wordt meer de paniek van het echte voetbal uitgebeeld. Bovendien wordt het spel bij Fifa mijns inziens te vaak onderbroken. Het nemen van vrije trappen, corners en penalties zijn een soort van mini-games waarop men steeds overstapt, om dan weer terug komen tot het normale spel. De overgang van deze mini-games naar het normale voetbal maakt het geheel wat statisch en op deze manier wordt ook de tempo uit het spel gehaald. Bij PE4 zijn corners en vrije trappen op zichzelf gezien minder precies uitgewerkt, maar maken zij wel deel uit van het spel. Bij PE4 kan men bijvoorbeeld scoren uit de rebound van een vrije trap of een penalty. Dit is bij Fifa onmogelijk.
De Japanners zijn van nature wat fijner gebouwd dan de wat stijve en lompe Canadezen; soepeltjes wordt de Canadese defensie doorkruist en de Japanse spits schiet de bal op goal; de keeper kan de bal nog kort aanraken, maar deze ‘first touch’ kan niet verhinderen dat de bal alsnog in de Canadese netten invliegt: 4 – 2.
76e tot 85e minuut… overzicht
Een belangrijk element bij voetbal is natuurlijk het overzicht; als je niet weet waar je spelers staan, dan kun je ze ook niet aanspelen. Omdat bij PE4 het accent wat meer gelegd wordt op 1 tegen 1 confrontaties is de camera bij de standaardinstellingen wat meer ingezoomd dan bij Fifa 2005. Om deze reden maakt PE4 gebruik van een mini-overzichtje van het veld, zodat je altijd een idee hebt waar bijvoorbeeld je spitsen staan en of ze gedekt worden. Wanneer een (computergestuurde) spits begint met in te lopen om een actie te maken, dan gaat zijn stipje op het mini- overzicht knipperen. Bij Fifa is de camera meer uitgezoomd en is een overzichtskaartje dus niet nodig. Je kunt wel instellen dat een overzichtskaartje wel afgebeeld wordt, maar in dit spel is dat nogal overbodig. Ondanks het feit dat de camera bij PE4 meer ingezoomd is, vind ik PE4 toch overzichtelijker. Door op het kaartje te kijken heeft men in een oogopslag waargenomen welke spitsen rennen en welke rusten, bij Fifa zal men daarentegen zijn beeldscherm moeten afspeuren en dit duurt nou eenmaal wat langer. Bij voetbal is snelheid en timing alles; door middel van een goedgeplaatste steekpaas breekt een Japanse speler door de Canadese verdediging en scoort 4 – 3.
85e tot en met de 90e minuut… duurzaamheid
Beide games hebben naast de standaard spelmodes een singleplayer mode waarmee je aan de slag kan gaan; bij Fifa de ‘Career Mode’ en bij PE4 de ‘Masters League.’ De levensduur van een footie wordt mijns inziens echter niet zozeer bepaald door de omvang van de spelmodes, maar in hoeverre je in het spel kan ‘groeien.’ In dit opzicht biedt PE4 een langere leerweg dan Fifa 2005. Zowel het passeren van tegenspelers als het maken van mooie combinaties is bij PE4 meer een kwestie van oefening/inzicht en minder van een kwestie van toeval. Natuurlijk vergt Fifa 2005 ook enige oefening/inzicht wil men hier een mooie combinaties kunnen maken, maar de toevalsfactor is mijns inziens hier van grotere invloed dan bij PE4. Fifa 2005 is wat betreft gameplay een spel dat je dan wel sneller onder de knie hebt, maar ook sneller gemasterd hebt en dat gaat ten koste van de duurzaamheid: de Japanners scoren dan eindelijk de gelijkmaker: 4 – 4
3de Helft: Conclusie
Golden Goal… het spelplezier
Doorslaggevend voor een game is dan toch uiteindelijk het spelplezier. Welke game is leuker om te spelen? Het antwoord hierop is natuurlijk zeer subjectief. Bij Fifa 2005 draait het spel wat meer om de spelers en bij PE4 wat meer om het spelletje zelf. Fifa weet de stadionssfeer mooi over te brengen naar de game en biedt veel wat een studio-sport kijker kan waarderen. Vind jij het gehele spektakel rondom het voetbal onbelangrijk en ga jij meer voor het voetbalspelletje zelf? Dan moet je bij het wat meer sobere PE4 zijn, want PE4 geeft spelmatig meer diepgang.
Veel gamers op Gamecom vinden het een kwalijke zaak dat Fifa door middel van goede marketing wereldwijd beter verkoopt dan PE4, ik vind van niet. Ik denk dat veel mainstream –gamers meer plezier zullen beleven aan Fifa dan aan PE4. Mijn voorkeur gaat echter uit naar Pro Evolution Soccer 4: 4-5